شباهت‎های یونس نبی و این روحانی جوان، زیباترین و دلنشین‎ترین قسمت کلِّ رمان است؛ هر دو برای تبلیغ می‎آیند، هر دو طرد می‎شوند، هر دو از اطرافیانشان دلگیر و خسته می‎شوند، هر دو عزم رفتن می‎کنند، برای هر دو قرعه می‎اندازند و قرعه به نام یونس می‎افتد. یونس نبی به دریا می‎رود و یونسِ طلبه به چاه.
 علی آرمین (نویسنده)، در این داستان حرفش را راحت می‎زند و ساده روایت می‎کند؛ حتّی در زبانِ روستاییِ شخصیت‎ها هم پیچیدگی و ناشناختگی خاصّی برای مخاطب به‎وجود نمی‎آید. نویسنده خودش را چندان درگیر توصیفات و جزئیات نمی‎کند. فضاسازی‎های رمان هم به‎اندازه و کافی است؛ آن‎قدر که نتوانیم به آن ایراد وارد کنیم. 
دیروز مدرسه اسلامی هنر برای اولین بار در قالب سلسله نشست‌های نقدِ‌ داستان طلاب، رمان «به نام یونس» را با حضور منتقدان نقد و بررسی کرد. به همین بهانه با حجت الاسلام آرمین درباره اثرش و فضای داستان نویسی در میان طلاب گفت و گو می‌کنیم.

■ پی رنگ اصلی داستان «به نام یونس» ذهن مخاطب را به این سمت می‌برد که موضوع داستان از تجربه زیسته نویسنده نشأت گرفته است. این برداشت چقدر صادق است؟
درست است، ایده اصلی داستان، از یکی از سفرهای تبلیغی من در 10 سال پیش شکل گرفت. تقریباً تمام شخصیت‌هایی که در داستان هستند هم برگرفته از شخصیت‌های همین روستاست، اما اتفاقات همگی برگرفته از تخیل من است. کش و قوس داستان هم تقریباً برای تمام مبلغین روحانی اتفاق افتاده و آشناست. یعنی یک روحانی در سفر تبلیغی‌اش با مشکلات زیادی روبه رو می‌شود که خیلی از آن‌ها به خاطر برداشت اشتباهی است که خود شخص روحانی دارد. همان طور که حضرت یونس هم گمان کرد اگر قوم خودش را تنها بگذارد، تکلیف از دوش او برداشته می‌شود. «یونس» داستان ما هم چنین اشتباهی می‌کند و به تبع آن مشکلاتی برایش ایجاد می‌شود.

■ طبیعتاً توقعی که از یک روحانی در اذهان مردم وجود دارد، این است که یک روحانی حداقل کمتر دچار اشتباه شود و یا اگر اشتباه کرد، سریع‌تر به مسیر درست بازگردد. چگونه با این تلقی دست و پنجه نرم کردید و گرفتار کلیشه نشدید؟
وقتی خطایی از بنده‌ای سر می‌زند و خداوند می‌داند که عیار بنده‌ای کم است، آزمایشاتی پیش می‌آورد و انسان را در بوته این آزمایشات می‌گدازد و می‌سازد. در این آزمون‌ها عده‌ای رد می‌شوند و عده‌ای قبول. این مسئله هم برای همه انسان‌ها صادق است. برای دوری از کلیشه هم سعی کرده‌ام یونس را در جریان زندگی واقعی روایت کنم. شخصی که با وجود اتفاقاتی که برایش می‌افتد، کم کم به مسیر درست باز می‌گردد و اشتباهاتش را جبران می‌کند. 

■ نوشتن کاراکتر یک روحانی یک محدودیت دارد، نوشتن توسط یک روحانی هم محدودیتی بیشتر! چقدر جامعه روحانی و به طور مصداقی شخص شما در داستان نویسی با محدودیت‌های اجتماعی روبه‌رو هستید؟
 اگر منظورتان از روحانی شخصیتی است که نمی‌شود به ابعاد مختلف زندگی او پرداخت، خیر، اما اگر منظورتان محدودیت نوشتن به صورت کلی برای یک روحانی است، بله. من برخلاف برخی‌ معتقدم شخصیت یک روحانی مقدس است، اما انسان‌ها همه دارای فضاهای روشن و تاریکی در زندگی هستند. فقط درجات این روشنی و تاریکی فرق می‌کند. یک انسان معمولی و گرفتار زرق و برق دنیا ممکن است نقاط روشنش کم باشد، اما این دلیل نمی‌شود که روحانی‌ها نیز نقاط تاریک نداشته باشند. حتی برای پیامبران و انبیا هم ارتقای معنوی وجود دارد چه برسد به انسان‌های معمولی.

■ عده‌ای معتقدند شخصیت یونس، شخصیت ویژه‌ای نیست که مخاطب با آن همذات پنداری کند. شما عمداً این شخصیت را نوعی توصیف کرده‌اید که مخاطب بیشتر روایت زندگی‌اش را بشنود تا اینکه دلش برای او بسوزد؟ 
به نظرم این قسمت را بگذاریم به عهده مخاطب تا او قضاوت کند که آیا شخصیت یونس دلچسب شده است یا خیر. چنانچه خیلی‌ها از این شخصیت استقبال کردند و برخی هم طبیعتاً بنا بر سلیقه متفاوت ارتباط خوبی با او نگرفتند. 

■ ادبیات حوزه، به غیر از اشخاصی مانند آقای مظفرسالاری سال‌هاست کار ویژه‌ای تولید نکرده است. چقدر این گزاره را قبول دارید؟ 
بله. متأسفانه‌ در چند دهه اخیر کار ویژه‌ای تولید نشده، اما خوشبختانه چندسال اخیر افراد خوبی به میدان ادبیات آمده‌اند و کارهای خوبی را نوشته‌اند. امیدواریم که این مسئله ادامه پیدا کند. ازطرفی تفاهمی میان مؤسسه‌ فرهنگی هنری شهرستان ادب با مدرسه اسلامی هنر ایجاد شده تا طلابی که در شهرستان ادب رمان نوشته‌اند، مانند آقای مدقق و آقای عزیزی با هماهنگی این دو مؤسسه نشست‌هایی برای نقد و بررسی آثار طلاب برگزار کنند که «به نام یونس» اولین رمان مورد بررسی در این سلسله نشست‌هاست.